wstęp

Panowie nieba


Wanowie to jeden z dwóch wielkich boskich rodów mitologii germańskiej. Reprezentują płodność, bogactwo, dobrobyt i wiecznie odradzające się życie. W przeciwieństwie do raczej uranicznych, bliższych ludziom Asów, Wanowie pozostają chtoniczni, zaświatowi i nieco demoniczni. Ze względu na mit opisujący wojnę między boskimi rodami, wielu badaczy kojarzy ich z ludami zajmującymi zamieszkane przez nas ziemie przed nadejściem plemion oddających cześć Asom. Niektórzy wskazują na cechy wspólne z kulturą ludów północno-wschodniej Skandynawii, szamanizmem, animizmem (landalfy, szczególne para-totemiczne znaczenie zwierząt) oraz sztukę magiczną seidr (w języku Saami siei'de to czarownik).

Niewiele wiemy o szerzej rozumianej kulturze Wanaheimu, z pewnością jest wyraźnie inna od tej reprezentowanej przez Asów. Najczęściej wskazywaną różnicą pozostaje akceptacja dla incestu. Potwierdzenie tego stanowią pary/rodzeństwa Nerthus – Njord, Freja – Frej. W Sadze o Inglingach czytamy: Gdy Njord przebywał wśród Wanów, wziął za żonę swoją siostrę, ponieważ było to dozwolone przez ich prawo. Z tego związku narodziy się dzieci: Frej i Freja. Jednak wśród Asów zakazywano poślubiania tak bliskich krewnych.